Friday, March 29, 2024
Homeआरोग्यमुतखडा हाेऊ नये यासाठी रोज प्यावे १० ते १२ ग्लास पाणी

मुतखडा हाेऊ नये यासाठी रोज प्यावे १० ते १२ ग्लास पाणी

Kidney Stone,Kidney, Stoneमूत्रपिंड किंवा लघवीच्या मार्गात तयार होणारा कठीण स्फटिकजन्य पदार्थ मुतखडा म्हणून ओळखला जातो. लघवीतील न विरघळलेले स्फटिकजन्य पदार्थ एकाच जागी जमा होऊन मुतखडा निर्माण करतात. मूत्रमार्गात जंतू संसर्गामुळे नायडस तयार होतो व त्याचे क्षार जमा झाल्याने त्याचे रूपांतर मुतखड्यात होते.

  • मुतखडा बनण्याची कारणे….

> लघवीचे प्रमाण कमी होऊन मुतखडा तयार करणारे घटक जास्त प्रमाणात वाढल्याने.

> लघवीतील न विरघळणारे स्फटिकजन्य पदार्थ एकत्रित जमा झाल्याने.

> शरीरामध्ये पाण्याचे प्रमाण कमी झाल्याने.

> मूत्रमार्गात होणाऱ्या जंतु संसर्गामुळे नायडस तयार होऊन क्षार बनल्याने.

  • मुतखड्याचे प्रकार

कॅल्शियम : कॅल्शियम ऑक्झॅलेट किंवा कॅल्शियम फॉस्फेटचे खडे तयार होऊन मुतखडा होतो.

युरिक अ‍ॅसिड : लघवीत युरिक अ‍ॅसिडचे प्रमाण वाढून त्याचे मुतखडे बनतात.

  • ही आहेत लक्षणे

मुतखड्याची लक्षणे साधारणपणे दिसून येत नाहीत. मुतखड्याची मूत्रमार्गात हालचाल होऊन अडथळा येतो त्यावेळी तीव्र वेदना होतात. ज्या बाजूस मुतखडा असेल त्या बाजूस जास्त वेदना होतात. पाठ, पोट, ओटीपोटात वेदना होतात. लघवीतून रक्त जाते. लघवी पुन्हा-पुन्हा आल्याची भावना होते. लघवी करताना जळजळ होते. जंतुसंसर्ग होऊन थंडीताप येतो.

  • मुतखडा न होण्यासाठी करावयाचे उपाय

जास्तीत जास्त पाणी पिणे हा निरोगी आयुष्यासाठी आणि मुतखड्यासारख्या विकारावर आळा घालण्यासाठी उत्तम उपाय आहे. मुतखड्यांना रोखण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे दररोज पुरेसे पाणी म्हणजेच ८ ते १२ ग्लास पाणी पिणे आवश्यक आहे.

आहारामधील सोडियम आणि प्राण्यांच्या मांसातून मिळणारी प्रथिने (मांस, अंडी) नियंत्रित ठेवल्यास मुतखड्यांचा त्रास टाळण्यास मदत होऊ शकते. मुतखडा होण्याची प्रवृत्ती टाळण्यासाठी उसाचा रस, काकवी यांचे सेवन करावे.

  • औषधोपचार

लिथोट्रिप्सी पद्धत : रुग्णाच्या शरीराच्या बाहेरून यंत्राद्वारे खड्याला सूक्ष्म ध्वनी कंपनाने शॉक देऊन त्याचा चुरा करणे. यामध्ये खड्यांचा चुरा लघवीवाटे बाहेर पडतो. त्यामुळे उपचारानंतर रुग्णाला भरपूर पाणी प्यायला सांगितले जाते. या पद्धतीत शस्त्रक्रियेची गरज नाही. शरीरातील कोणत्याही अवयवावर आघात किंवा जखम केली जात नाही.

परक्युटॅनिअस नॅफ्रोलिथोटॉमी : या उपचारपद्धतीमध्ये दुर्बिणीच्या साह्याने शस्त्रक्रिया करून खडा शरीरातून बाहेर काढला जातो. दुर्बिणीद्वारे खडा काढण्याची ही उपचार पद्धती मूत्रपिंडातील व वरच्या मूत्र वाहिन्यांतील विविध प्रकारच्या मोठ्या खड्यांसाठी जास्त योग्य आहे.

युरेटेरोस्कोपी : मूत्रवाहिनीत असलेले खडे युरेटेरोस्कोपीद्वारे काढता येतात.

  • काही घरगुती उपाय

> अर्धा कप गरम पाण्यात साजूक तूप टाकून पिण्याने १५ मिनिटांत पोटदुखी थांबते.

> सराटा (काटेगोखरू)चा काढा तूप टाकून दिल्यास, मुतखडा पडून जाण्यास व वेदना कमी होण्यास मदत होते.

> कुरडू नावाच्या वनस्पतीची अथवा वायवर्ण्याची साल याचा रस अथवा काढा घेतल्याने वेदना कमी होते.

> कडुलिंबाच्या पाल्याची राख दोन ग्रॅम पाण्याबरोबर नियमित घेतल्याने मुतखडा विरघळून बाहेर पडतो.

> खडा लहान असल्यास आणि जुना नसल्यास मेंदीच्या सालीचे बारीक वाटण करून चूर्ण सकाळी अर्धा चमचा पाण्याबरोबर नियमित घेतल्याने खडा विरघळून लघवी वाटे निघून जातो.

RELATED ARTICLES
- Advertisment -

Most Popular

Recent Comments