“स्त्रियांची स्थिती सुधारल्याशिवाय जगाच्या कल्याणाबद्दल विचार करणे अशक्य आहे. केवळ एका पंखांवर पक्षी उडणे अशक्य आहे. असं स्वामी विवेकानंद यांनी म्हटलं होतं. आजच्या समाजाला त्याची नितांत गरज आहे. जागतिक महिला दिन साजरा करत असताना राज्यात महिलांवरील अत्याचारात दिवसेंदिवस वाढ होत आहे. मागील तीन वर्षांतील गुन्ह्य़ांचे आकडे चिंता वाढविणारे आहेत. बलात्कार, विनयभंग, लैंगिक अत्याचारांच्या गुन्ह्य़ांत वाढ होत आहे. वर्षभरात महिलांवरील अत्याचाराच्या ३७ हजार गुन्ह्य़ांची नोंद झाली आहे. राज्याच्या आर्थिक पाहणी अहवालात ही माहिती देण्यात आली आहे.
“एक माणूस आणि एक बाई हातगाडीच्या दोन चाकांसारखे असतात. गाडी वेगवान आणि सुरक्षितपणे देखील हलवू शकते, जेव्हा ते दोघे एकाच दिशेने आणि समान शक्तीने खेचतात. म्हणून कोणताही विकसनशील देश किंवा समाज त्या भूमिकेकडे दुर्लक्ष करू शकत नाही स्त्रियांचे, जर ते प्रगती करीत असतील तर. आधुनिक काळात भारतातील महिलांना अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य आणि समानता तसेच शिक्षण मिळण्याचा हक्क यासारखे स्वातंत्र्य आणि अधिकार दिले जातात.
समकालीन भारतातील स्त्रिया पुरुष काय करू शकतात तसच करत आहेत. विविध प्रतिष्ठित पदे भारतीय महिलांकडे आहेत. ते विविध क्षेत्रातील `महिला प्रथम ‘सुविधेचा आनंद घेत आहेत. परंतु अद्याप हुंडा, स्त्री बालहत्या, लैंगिक निवड गर्भपात, आरोग्य, घरगुती हिंसा यासारख्या समस्या समाजात आहेत. या सर्व अडचणी दूर करण्यासाठी अनेक कृती केल्या आहेत. परंतु अशिक्षितपणा आणि जनजागृतीचा अभाव या स्त्रियांच्या विरोधात उभे राहण्यासाठी भारतीय महिलांच्या मार्गात अडथळे आहेत. समाजातील स्त्रियांकडे दुर्लक्ष का ? मुख्य अनुनाद: शतकानुशतके रूढी आणि प्रथा परंपरा, स्त्रियांमधील निरक्षरतेचे उच्च प्रमाण, त्यांच्या हक्कांविषयी दुर्लक्ष, पुरुषप्रधान समाज, आर्थिक व्यवस्था, जीवनातील सर्व क्षेत्रांमध्ये पुरुषांवर वर्चस्व न ठेवणे.
आम्ही आता केवळ लिपिक नोकर्याच नव्हे तर आय.ए.एस., आय.पी.एस. मध्ये सर्व क्षेत्रात काम केलेल्या स्त्रिया पाहतो. भारतीय हवाई दल, विधिमंडळातही आरक्षण दिले गेले आहे. केंद्र सरकारने संसदेत विधेयक सादर केले असून संसदेत एक तृतीयांश जागा महिला व इतर महिलांसाठी राखीव ठेवल्या आहेत.
आज, आधुनिक स्त्री इतकी निपुण आणि आत्मनिर्भर आहे की तिला सहजपणे एक सुपर वुमन म्हटले जाऊ शकते आणि अनेक आघाड्यांची एकट्याने हास्य करत आहे. महिला आता तीव्र महत्वाकांक्षी आहेत आणि केवळ घरच्या आघाडीवरच नव्हे तर आपापल्या व्यवसायातही त्यांचे वर्चस्व सिद्ध करीत आहेत.
भारतीय स्त्रिया जीवनाच्या सर्व क्षेत्रात उदयास येत आहेत. ते विद्यापीठ आणि महाविद्यालयांमध्ये मोठ्या संख्येने सामील होत आहेत. ते अभियांत्रिकी, औषध, राजकारण, अध्यापन इत्यादी सर्व प्रकारच्या व्यवसायात प्रवेश करीत आहेत. एखाद्या राष्ट्राची प्रगती आणि समृद्धी तिच्या स्त्रियांशी ज्या प्रकारे वागते त्यानुसारच त्याचा न्याय केला जाऊ शकतो. स्त्रियांना त्यांच्या थकबाकी देण्याबाबत आणि त्यांच्याशी वाईट वागणूक न बाळगता, त्यांना ताब्यात घेणारी वस्तू म्हणून पाहण्याविषयी हळू व स्थिर जागरूकता आहे.
प्रगती असूनही, स्त्रिया व पुरुषांनीही बायका किंवा माता या नात्याने आपल्या भूमिका इतर कोणत्याही गोष्टीला प्राधान्य देण्याद्वारे पार पाडल्या पाहिजेत अशी अपेक्षा आहे. एकूण लिंग सक्षमीकरणाच्या दिशेने वाटचाल खड्डेमय आहे. गेल्या काही वर्षांमध्ये, महिलांनी लैंगिक अंतर कमी करण्याच्या उल्लेखनीय प्रगतीसह बर्याच क्षेत्रांमध्ये चांगली प्रगती केली आहे.
तरीही दरवर्षी महिला आणि मुलींची तस्करी होण्याची वास्तविकता, आणि हुंडा, बलात्कार आणि लैंगिक छळाची वाढती प्रथा या सर्व विकासाच्या विरोधात जोरदार आदळली आहे. अशाप्रकारे, जर एकीकडे महिला यशाची शिडी चढत असतील तर, दुसरीकडे ती तिच्या स्वत: च्या कुटुंबातील सदस्यांद्वारे तिच्यावर होणाऱ्या हिंसाचाराचा छळ करीत आहे.
भूतकाळाच्या तुलनेत, आधुनिक काळातील स्त्रियांनी बरेच काही साध्य केले आहे परंतु प्रत्यक्षात त्यांना अद्याप खूप प्रवास करावा लागतो. स्त्रियांनी कदाचित आपल्या संसाराचा डोलारा सांभाळला असेल , परंतु कठोर, क्रूर, शोषक जग त्यांची वाट पहात आहे, जिथे स्त्रिया केवळ मुले निर्माण करण्याच्या दृष्टीकोनातून पाहणाऱ्या जगाविरूद्ध त्यांना त्यांची प्रतिमा सिद्ध करावी लागेल.
भारतीय स्त्रीला तिच्याविरुद्धच्या सर्व सामाजिक पूर्वग्रहांमधून मार्ग काढावा लागतो आणि पुरुषांना अद्यापही देशाच्या पुढे जाण्यासाठी समान भाग घेण्यास स्त्रियांना परवानगी देणे आणि स्वीकारणे बाकी आहे.
